یکی از افتخارات معماری و پل سازی در راه آهن کشور «پل ورسک» است که به عنوان مهمترین و مرتفع ترین پل خط آهن شمال ایران مطرح است . این پل که شهرت جهانی نیز دارد و نام آن در تمامی آثاری که پس از پایان جنگ جهانی دوم منتشر شد ، با عنوان «پل پیروزی » یاد شده است . ساخت پل ورسک که از مهمترین رویدادهای فنی مهندسی راه آهن کشور محسوب می شود، توسط مهندسان آلمانی و اتریشی و کارگران فنی انجام شده است. به لحاظ ویژگی های منحصر به فرد، این پل در فهرست آثار ملی کشورمان نیز به ثبت رسیده است .

پل ورسک که در واقع از شاهکارهای معماری جهان به شمار می رود، در دره ورسک واقع در ۸۵ کیلومتری جنوب قائم شهر در محور سوادکوه قرار دارد و راه آهن سراسری تهران ـ شمال را به هم متصل می کند. عظمت این پل که در واقع دو کوه عظیم و سخت را به یکدیگر اتصال می دهد، حقیقتی انکارناپذیر است که حتی جهانگردان خارجی نیز به آن اعتراف دارند ودر برابر عظمت و بزرگی و اراده آهنین طراح وسازندگان آن سر تعظیم فرود می آورند.

گفتنی است در سال ۱۳۲۰ که نیروهای متفقین در زمان جنگ جهانی دوم وارد ایران شدند، یکی از دلایل پیروزی خود را دراین جنگ وجود راه آهن سراسری ایران عنوان کردند. از طرفی ، «چرچیل»، نخست وزیر وقت انگلیس نیز پل ورسک مستقر در راه آهن شمال را پل پیروزی لقب داد.

طراح پل ورسک کیست؟

باید توجه داشت که این بنا برخلاف ادعای برخی افراد مبنی بر ساخته شدن آن بدست مهندس آلمانی بنام ورسک ، ساخت یک معمار اتریشی متولد وین به نام (( والتر اینگر )) در سال ۱۳۱۰ هجری شمسی است و نام این پل بر گرفته از نام قریه ورسک واقع در قسمت شمالی این پل میباشد. قریه ورسک در زمان احداث پل دارای حدود ۲۰خانوار جمعیت بوده است

(البته در خصوص طراح پل روایات دیگری هم هست مبنی بر اینکه طراح دانمارکی بوده و …)

به روایت بومیان منطقه، هنگامی که این پل ساخته شد، مهندس سازنده پل به همراه همسر و فرزندانش در هنگام عبور نخستین قطار از روی این پل در زیر آن قرار گرفتند تا به این ترتیب اطمینان سازه ساخته شده، ثابت شود. آرامگاه والتر اینگر در نزدیکی پل ورسک قرار دارد

مشخصات فنی پل ورسک و اصطلاح سه خط طلا :

این بنا از ملات سیمان و شن شسته شده و آجر ساخته شده و در ساختمان آن از آرماتور استفاده نشده است . به بیان دیگر این بنا از ملات غیر مسلح ساخته شده است .

پل ورسک دارای ۶۶ متر دهانه قوسی و ۱۱۰متر ارتفاع از ته دره است . طول کلی پل ۲/۷۳ متر است. هزینه ساخت آن در آن زمان، بالغ بر۲میلیون و۶۰۰هزار تومان بوده است . برای ساخت این پل عظیم چندطرح مبتنی براستفاده از مصالح بنایی که بیشتر مقرون به صرفه بوده، به تصویب رسید.

پل ورسک در شمار مهمترین آثار فنی مهندسی راه آهن ایران محسوب می شود و شماره ثبت تاریخی ملی آن ۱۵۳۴ می باشد .ورسک از جمله پل‌های استراتژیک ایران است که توسط مهندسان آلمانی و اتریشی با تضمین ۷۰ ساله احداث شد.

اصطلاح سه خط طلای راه‌آهن شمال مربوط به دره ای در سه کیلومتری بعد از پل ورسک و بعد از روستای ورسک به سمت گدوک در ارتفاعات شرق جاده تهران – شمال مشاهده می‌باشد. طراحی این خطوط به جهت کم کردن شیب و افزایش ضریب قدرت لوکوموتیوها در نظر گرفته شده است که برای ایرانیان ارزشی به مراتب بیشتر از طلا دارد .